Şist taşı ya da kil taşı (şist) olarak bilinen tortul kayaçlar, günümüzde ve geçmişte farklı alanlarda kullanımı sağlanan ürünlerdir. Orta derecede olan kayaçlar, başkalaşım kayaçları olarak da bilinmektedir. Bu kayaç türünün, ismi de kendisinin özelliğinden gelmektedir. Yunanca kelime kökünden türetilmiş olan kelime, asıl anlam olarak bölünebilir, parçalanabilir anlamını içermektedir. Bu da şist kayacının bulunduğu bölgeden kolayca çıkartılabildiğini gösterir. Orta büyük aralığında tanelere sahip olan şist kayaçlarının yarısından fazlası, uzun mineraller içermektedir. Bu minerallerin içerisinde yer alan mika ve talk en bilinenlerini kapsar.
Şist Taşı İsimlendirilmesi
Şist kayaçları, oluşum şeklinin genel adı olarak tanımlanabilir. Bu nedenle, şistin birçok alt kolu olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. İçerdiği mineraller ve bileşimler, bu isimler şekillenerek çoğalmasında büyük rol oynar. Farklı alanlarda kullanımı sağlanan kil taşları, renklerine göre de isimlendirilebilmektedir. Örnek vermek gerekirse:
- Mika şistler,
- Yeşil şistler,
- Mavi şistler.
Rengine göre ve içerdiği minerale göre adlandırılabilir durumda olan şistler, gnays gibi diğer magmatik kayaçlardan çok daha kolay ayırt edilebilir durumdadır. Renkleri ve yapıları, hızla ayırt edilerek işlenmesinde öncü rol oynar. Kil taşlarının başkalaşmasıyla ortaya çıkan şistler, birçok sanayi sektöründe, insanlara yardımcı ve hayat kolaylaştırıcı olarak görev almaktadır. Evlerimizde ve işletmelerimizde, güvenilir şekilde kullandığımız pek çok ürünün içinde şist kayaçları da bulunur.
İnşaat Sektöründe Şist ya da Kil Taşı
Şistler, inşaat sektöründe sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bunun nedeni, pek çok malzemeyle uyumlu olarak kullanılmasıdır. Çimento sanayinde sıkça kullanılan kil taşı, aynı zamanda evlerde ve işletmelerde izolasyon amacıyla da tercih edilmektedir. İzolasyonda büyük bir yardım sağlarken, ısıya ve suya dayanıklılığıyla da hayatlarımızı kolaylaştırır.
Bunun yanı sıra yüzleri koruyan maskelerin üretiminde de kullanılarak geniş bir alanda hizmet sağlamaktadır. Dayanıklı yapısı, insanları koruma alanında büyük bir önem taşır. Kullanılacak olan sektöre ve amaca göre şekillendirilmesi gerekir. Dolgu malzemesi olarak da kullanılan şistler, müşterilerine ve uygulayıcılarına her alanda kolaylık sağlamak üzere çeşitlenerek işlenmektedir.
Boya ve Elektrik Sanayinde Şist Kayaçların Yeri
Boya sanayisi, plastik boya ve kauçuk kısmında şist üzerine yoğunlaşmış olarak görülmektedir. Özellikle boyanın uygulanacağı yüzeylerde çok daha iyi tutunmasını ve çok daha kalıcı olmasını sağlamak için şist ya da diğer adıyla kil taşı kullanılmaktadır. Boyaların aynı zamanda sıcaklığa dayanıklı olması da önemlidir. Kil taşı kayaçları, ısıya dayanıklı boya üretiminde de kullanılmaktadır.
Özellikle sıcak alanlarda kullanılan boyaların erimemesi ve yanmaması, şist kayaçlarının kullanımıyla sağlanmaktadır. İnsanların hayatına pek çok açıdan faydası bulunmaktadır. Bu nedenle kullanıma uygun olarak şekillendirilmesi ve öğütülmesi de gerekir.
Elektrik sanayinde kullanımı, ısıtıcılarda karşımızda çıkmaktadır. Dayanıklı malzemelerin üretiminde genellikle tercih edilmektedir. Mika ürünler, elektrikli ısıtıcıların içerisinde gördüğümüz şeffaf cam kaplı alanlarıdır. Dayanıklı olması açısından bu alanlarda da mikaşist ürünler tercih edilir.
Laboratuvarlarda Şist Kullanımı
Laboratuvarlar, araştırma ve geliştirme merkezlerimizdir. Bu nedenle farklı ürünlere ihtiyaç duyarlar. Bu alanların en büyük ihtiyaçları arasında yer alan deney tüplerinin oluşturulmasında şistlerden yardım alınır. Deney tüpü dışında, laboratuvar alanlarında yaygın kullanılan cam ürünlerinin ve malzemelerinin üretiminde de şistlerden faydalanılmaktadır.
Kimyasal ürünlerin, güvenli olarak saklanabildiği ve taşınabildiği bu deney tüplerinin üretiminde kil taşlarının yeri büyüktür. Isıya ve suya dayanıklı olan yapısı, uzun süre boyunca kimyasallara maruz kalması karşısında bile görevini yerine getirmektedir.
Enerji Sektörü İçinde Şistin Yeri
Enerji sektörü içerisinde büyük yer kaplayan ve yüksek fiyatlara sahip olan petrolün çıkartılmasında, elde edilmesinde ve sonrasında da işlenmesinde büyük önem taşır. Şist bu alanlarda kullanıcılarına kolaylık sağlar. Özellikle petrolün damıtılması ve kullanılır hale getirilmesinde, kil taşları sektöre hem kolaylık hem de hız sağlamaktadır.
Mutfaklarda Şistin Yerin
Mutfaklarımızda, fırın içinde tercih ettiğimiz şeffaf camlarımız genellikle şistten üretilmektedir. Bunun nedeni, şistin en verimli şekilde ısıya dayanıklı olarak kullanımıdır. Şeffaf ve ısıya dayanıklı, mutfak ve ev malzemelerinin çoğunluğunda şist ya da kil taşı ürünlerinin bulunduğu bilinmektedir. Müşterileri, diledikleri ölçülerde şist almak için işletmelerle iletişime geçmeli, ihtiyaçları karşılığında şist kayaçlarını satın almalıdır. Diğer tüm granit ürünlerine bakabilirsiniz.